Wyobraźcie sobie, że na wakacjach w luźnej atmosferze, spotykacie Ukrainkę, z którą wchodzicie w dialog:

– Słuchaj, a mogłabyś mi wyjaśnić, o co wam chodzi z tym Banderą? Dlaczego ludobójcy stawiacie pomniki? – zapytałem.

– Jakiemu ludobójcy? Przecież on jest naszym bohaterem! – odpowiedziała ukraińska koleżanka.

– Nie denerwuj mnie, jaki z niego bohater, skoro zamordował dziesiątki tysięcy Polaków! – odpowiedziałem zdenerwowany.

– On? Nie może być! – powiedziała zdziwiona koleżanka.

– Jak to nie może być? Nie słyszałaś o Wołyniu? – kontynuowałem.

– Coś tam słyszałam, ale to nie on. – odpowiedziała Ukrainka.

– Jak to nie on? Przecież banderowcy katowali Polaków, dosłowna rzeź. – tłumaczyłem.

– Tak, przykro mi z tego powodu, ale to nie on! – powiedziała koleżanka.

– No weź mnie nie denerwuj, jak to nie on? – dopytywałem.

– A kiedy była rzeź na Wołyniu? – zapytała Ukrainka.

– Na dobrą sprawę, od początku wojny, ale kluczowy moment ludobójstwa to lata 1942-1943. – odpowiedziałem.

– No właśnie, dlatego mówię, że to nie Bandera. – odparła koleżanka.

– Jak to nie on? Przecież u nas mówią, że to on za wszystko odpowiada, bo wymyślił ideologię, że Ukraina musi walczyć z zaborcami i pozbyć się wszystkich, którzy nie są Ukraińcami. – argumentowałem.

– Ale wy też wypędzaliście zaborców i wyganialiście wszystkich Niemców z Polski. W ten sposób walczyliście z zaborcami, a niestety dla Ukraińców Polska i Rosja byli naszymi zaborcami. Dlatego Bandera wymyślił taką nacjonalistyczną ideologię, że aby odzyskać niepodległość dla Ukrainy, konieczne było pozbycie się Polaków i Rosjan z Ukrainy. – wyjaśniła Ukrainka.

– No ale my, jak wypędzaliśmy Niemców, to nie w taki krwawy sposób jak wy! – zauważyłem.

– Masz rację, wstydzę się za to, co zrobili w 1943, ale to nie był Bandera! – powiedziała z bólem koleżanka.

– No ale to z jego rozkazów to robili! – obstawałem.

– Nie, bo Banderę naziści aresztowali w 1941 i trzymali w obozie koncentracyjnym do 1944. Dlatego nie miał bezpośredniego wpływu na powstanie UPA w 1942 roku, które później dopuszczało się tych haniebnych czynów. Co więcej, nasi historycy piszą, że Bandera miał wątpliwości wobec powstania UPA, gdy był w niemieckim obozie koncentracyjnym, bo czuł, że traci kontrolę nad tym, co sam stworzył. UPA była już niezależną organizacją z własnym dowództwem. – wyjaśniła koleżanka.

– Zaraz, to gdy działy się te nieludzkie rzeczy, to rzeczywiście Bandery nie było na Ukrainie? – zapytałem zaskoczony.

– Od samego początku to tłumaczę, że nie było. Był tylko ideologicznym, symbolicznym przywódcą, z którym kontakt był utrudniony. Za bezpośrednie akcje UPA na Wołyniu i Galicji odpowiadali Dmytro Kljaczkiwskyj i Roman Szuchewycz. – odpowiedziała Ukrainka.

– Czyli to oni byli bezpośrednio odpowiedzialni za rzeź? – zapytałem.

– Niestety tak. Przykro mi i jest mi wstyd z tego powodu, że to zrobili, ale to oni są ludobójcami. Nienawiść nimi zawładnęła. – przyznała koleżanka.

– To dlaczego ich gloryfikujecie, skoro ci przykro? – zapytałem.

– Nie ich, lecz samego Banderę i cały ruch niepodległościowy przez niego rozpoczęty. – wyjaśniła.

– To nieprawda, bo słyszałem, że gloryfikujecie też Szuchewicza i Kljaczkiwskiego. Mają swoje pomniki i nazwy ulic. – obstawałem.

– Owszem, mają, ale to bardziej z szacunku do UPA. Po II wojnie światowej UPA kontynuowała walki partyzanckie przeciwko siłom radzieckim na terenach zachodniej Ukrainy aż do początku lat 50. Robili dokładnie to samo, co u was Żołnierze Wyklęci. Te działania były częścią szeroko zakrojonej kampanii partyzanckiej, której celem było osłabienie radzieckiej kontroli nad Ukrainą i utrzymanie idei niepodległości. Dlatego postawiono im pomniki. Nikt nie stawiał im pomników za bestialstwo wobec Polaków, lecz za późniejsze bohaterstwo, aby Ukraina była niepodległa. – wyjaśniła Ukrainka.

– Szuchewicza i Kljaczkiwskiego nigdy nikt nie określił bohaterami Ukrainy właśnie ze względu na przeszłość i rzeź wołyńską, za którą bezpośrednio odpowiadają. Natomiast samego Banderę, który w tamtym wstydliwym dla nas okresie nie przebywał na Ukrainie, w 2007 roku określono bohaterem. – kontynuowała koleżanka.

– Ale przecież Bandera to bandyta i siedział w polskim więzieniu za zamach na polskiego ministra. – zauważyłem.

– Ale przecież w ten sposób walczył z zaborcą, jakim dla nas byliście. Polska dla Ukraińców niczym się nie różniła od Niemców, którzy was napadli. Zrozum tę zależność i wzrastającą nienawiść, za którą teraz się wstydzę. Dlatego dla was był bandytą i pewnie będzie, a dla nas jest i będzie bohaterem. Nie zmienimy tego – nigdy – sory. – wyjaśniła koleżanka.

– Nie rozumiem, czemu się tak przy nim upieracie. Gdybyście dali sobie z nim spokój, nasze relacje byłyby dużo lepsze. – zasugerowałem.

– Ale dla nas zasługi Bandery są największe nie przed II wojną światową, lecz po niej. – odpowiedziała Ukrainka.

– Jak to? – zapytałem zdziwiony.

– Czy wiesz, że Bandera był naszym Jamesem Bondem? – zapytała koleżanka z uśmiechem.

– Że co? Teraz to już przeginasz! – zareagowałem niedowierzająco.

– Serio! Po zakończeniu II wojny światowej angielski wywiad MI6 zatrudnił go jako swojego agenta, aby przerzucał innych agentów na Ukrainę i odbijał Ukrainę z rąk komunistów. W ten sposób walczył z komunizmem od środka, tak samo jak wy w Polsce przez wasze podziemie. – wyjaśniła koleżanka.

– Niemożliwe, o tym nie wiedziałem, bo u nas się o tym nie mówi! – przyznałem.

– I te wszystkie jego pomniki i nazwy ulic powstały głównie po jego śmierci, bo właśnie wtedy został ogłoszony bohaterem narodowym Ukrainy. Zginął zastrzelony w zamachu przez rosyjskiego oficera KGB! – powiedziała Ukrainka.

– Dlatego dla nas Bandera jest trochę jak wasz Wałęsa. Symbolem walki o wolność za czasów komunistów. I podobnie jak Wałęsa, który miał również czarną przeszłość, tak samo nasz Bandera może idealny nie był, ale po II wojnie światowej jego działania przybliżyły Ukrainę do wyzwolenia się od Rosji, tak samo jak wy się wyzwoliliście. – dodała.

– Przyznam, że ciekawa historia, której nie znałem, ale słyszałem też, że nigdy tego, co wydarzyło się na Wołyniu, nie potępił. – powiedziałem.

– Nie potępił, bo musiałby potępić struktury UPA, w których chciał po wyjściu z więzienia przejąć władzę i walczyć z komunistami. Ponadto u nas na historii przez wiele lat komuny o tym wszystkim nie uczono, aby nie wspominać o UPA, zresztą podobnie jak u was komuniści zakazywali wspominać o „Żołnierzach Wyklętych”. – kontynuowała koleżanka.

– Co więcej u nas, tak samo jak u was, mnóstwo agentów komunistycznych zostało na Ukrainie i rozgrywają nas oraz nastawiają przeciw sobie. Kwestię nierozliczenia rzezi wołyńskiej również wykorzystują i wykorzystywali. – dodała Ukrainka.

– No właśnie, a dlaczego nie zgadzacie się na ekshumacje? – zapytałem.

– Bo ci na górze boją się, że mit założycielski bohaterów Ukrainy runie i będzie na nim ogromna skaza, gdy Ukraińcy dowiedzą się, jaka była skala tego okrucieństwa. – odpowiedziała koleżanka.

– Ale wiesz, że jak tego nie załatwimy, to nasze prawdziwe pojednanie nigdy nie nastąpi? – zapytałem.

– Niestety tak przypuszczam i modlę się za to, aby jednak kiedyś nastąpiło i każdy mógł tak spokojnie o historii porozmawiać jak my rozmawiamy. – odpowiedziała Ukrainka.

Na koniec tego dialogu dodam.

Potępiam wszelkie działania srutina, w tym ostrzeliwanie cywilów i masakrę w Buczy. Jestem jednak również oburzony na prezydenta Ukrainy, że miał czelność powiedzieć, iż Polska wspiera działania srutina. I śmiał to powiedzieć po tym, jak bardzo im pomogliśmy. Już nie chcę przypominać akcji ze zbożem.

Jestem też oburzony na ostatnią decyzję Ukrainy o zatrzymaniu tranzytu do Słowacji, co stawia ją energetycznie pod ścianą. Rozumiem sankcje i tak dalej, ale Ukraina nie ma moralnego prawa wymuszać szantażem energetycznym czegokolwiek na kimkolwiek! Zachowali się teraz jak Białoruś! Skandal!

Dlatego uważam, że dość tego i Trump musi zakończyć tę W, aby Ukraińcy mogli wrócić do siebie.

Aby mieli już względny spokój i przestali już bezsensownie ginąć na froncie. To, co utracili, niestety pewnie utracą. Przykre to bardzo, ale najwyraźniej muszą się z tym pogodzić, bo nie można tego ciągnąć w nieskończoność.

Srutin może, jak wyjdzie z tego z twarzą, to da sobie na wstrzymanie. (Aczkolwiek tylko jeśli Trump wygra). Bo srutin tylko wobec silnych ma respekt. Natomiast gdy Trump przegra, rana będzie dalej ropieć i rozlewać się na cały świat.

Mam też nadzieję, że Trump jako mediator pomoże w wymianie jeńców, aby nikomu już dalej krzywda się nie działa i młodzi Ukraińcy już dłużej nie cierpieli.

I tym samym życzyłbym nam wszystkim,
aby na tym najniższym poziomie naszych sąsiedzkich relacji, abyśmy zrozumieli siebie tak po ludzku, jak podczas tego dialogu, bo może wówczas łatwiej przyjdzie wybaczenie, a może nawet prawdziwe pojednanie.

Niektórzy piszą, że osiągnąłem mistrzowski poziom we wkładaniu kija w mrowisko.
Zatem za 3, 2, 1… start.

Niektórzy pewnie dadzą mi za ten tekst po pysku, bo również osiągnęli w tym mistrzostwo. 🤷‍♂️

Mam jednak nadzieję, że za moje staranie o wzajemne zrozumienie, ❤️ będzie tutaj więcej niż słów ciskanych jak kamienie.

Przede wszystkim mam nadzieję, że ten tekst pokaże wam prawdziwą inną perspektywę.

——
Dodatkowe wyjaśnienie, aby wszystko było jasne:

Bandera ponosi odpowiedzialność moralną za ideologię, którą stworzył, za brak potępienia mordów. Za to odpowiada i będzie dla nas bandytą, a dla Ukraińców bohaterem, tak jak to wybrzmiało w dialogu.
Jednak czy można na podstawie odpowiedzialności moralnej określić, że był ludobójcą, skoro to nie on wydawał bezpośrednio rozkazy? Możliwe, że nim jest pośrednio, ale bezpośrednio są nimi inni o których milczymy. Dlaczego o prawdziwych mordercach milczymy, a wspominamy tylko o odpowiedzialnym moralnie?
Hitler i inni wydawali bezpośrednio rozkazy i są na to dowody. Tutaj takowych nie ma, bo Bandera siedział w obozie koncentracyjnym. Owszem w osobnym sektorze dla więźniów politycznych, ale nie był na wolności i nie miał bezpośredniego kontaktu np. z kljaczkiwskim, którego oddziały mordowały na Wołyniu. To nie był jego najbliższy współpracownik. A to był najgorszy morderca i odpowiada za rzeź na Wołyniu! Dlaczego o nim nie mówimy? Za mordy w Galicji bezpośrednio odpowiada szuchewycz.

Mam taką własną teorię, że dlatego nawet bez dowodów tworzy się ludobójcę z Bandery, aby z wszystkich Ukraińców, którzy go traktują jak bohatera tworzyć potworów, którzy gloryfikują ludobójcę. Wówczas łatwiej jest w sposób kontrolowany utrzymywać nienawiść. Dlatego uważam, że nie bez przyczyny przy ataku Rosji na Ukrainę ten temat był głównym oficjalnym argumentem, że Ukraina gloryfikuje ludobójcę, którego KGB jako obrońca uciśnionych (tfu) zastrzeliło. Moja teza pokazuje w jaki prosty sposób można rozgrywać dwa państwa i nastawiać je na siebie.

Podobnie mamy z oddziałami dowodzonymi przez “Łupaszkę”, które były oskarżane o zbrodnie na ludności cywilnej, w tym na Białorusinach i Litwinach. Jednak przez to, że Łupaszka walczył z komunistami, to na Jego działania patrzymy przez różowe okulary podobnie jak Ukraińcy patrzą na Banderę.