Celibat nie jest jakąś doktrynalną różnicą, to raczej zasada, którą przyjęli wszyscy w Kościele (z wyjątkiem niższych duchownych w cerkwii grekokatolickiej – która też jest częścią Kościoła). To jest umowa i spokojnie może ulec zmianie (choć jest pewnym mocnym znakiem i z tego powodu może własnie jest dobrym wyborem). Podobnie umowny jest post w piątek, który nie dotyczy nawet całego świata, a pewnych regionów w Kościele (np. Polski). I teraz pytanie, czy post nas różni z protestantami? Ano nie, bo jest to pewna praktyka przyjęta przez Kościół na zasadzie umowy i uznana za dobrą praktykę. Coś jak pewne elementy formacji klasztornej, czy np. obowiązek odmawiania Brewiarza przez duchownych. Nie jest to wymóg biblijny i nie stanowi różnicy doktrynalnej. Po prostu jest elementem umowy: umawiamy się na taki obowiązek, bo widzimy, że nam służy. Jeśli jakiś papież uzna, że znosimy ten obowiązek i praktykę tę uznajemy jako dowolną, nic wielkiego się nie stanie. Choć wielu duchownych, którzy nie potrafią się samemu zdyscyplinować, może duchowo na tym stracić.

Jednak dużo ważniejsze od tych celibatów czy postów są różnice doktrynalne. A więc przede wszystkim brak sakramentów w Kościele protestanckim. A sakramenty nie wynikają z tradycji, tylko z interpretacji Pisma św. – a więc – zasadnicze różnice nie wynikają z tradycji i soborów, a bezpośrednio – z tego, jak jedni i drudzy odczytują Pismo św.

Czy grzech herarchów był przyczyną pęknięcia? – wg mnie to nie jest takie proste. Bo grzech jest dzisiaj. I jeśli nie grzech to pewne błędy bywały często, np. gdy zakazano o.Pio sprawowania publicznych Mszy św. na 10 lat. O.Pio był posłuszny i się podporządkował,choc mógł się zbuntować i np. przybić jakiś protest na drzwiach. Więc prób grzechu hierarchów (który bywa obecny i dziś), trzeba dodać grzech odstępców (którzy przecież mogli nie sprzedawać odpustów, tylko ofiarować je za darmo ludziom i żyć w zgodzie z sumieniem) i – myślę czynnik najważniejszy, o którym też wspominałeś – użyteczność takiego rozłamu dla władz świeckich – książąt – w Niemczech, którzy przechodząc na nową wiarę mogli się uniezależnić od papieża. I to oni byli główną siłą napędową. Początkowo Luter wcale nie chciał tworzyć rozłamu, ale okazało się, że książętom było to wybitnie na rękę. Więc stali się kołem zamachowym i nie dało się już tego zatrzymać. Podobnie zresztą było np. z anglikanizmem – król nie miał pozwolenia na rozwód i ślub z kolejną kobietą, więc odłączył się od papieża i sam mianował głową Kościoła. Wielu biskupów przeszło pokornie na stronę władcy, prócz Tomasa Mora, który został za to ścięty, umierał ze słowami: „Umieram jako dobry sługa króla, ale przede wszystkim sługa Boga”.

Przekładając to na dzisiejsze realia: nie zawsze podoba mi się to, co robi Franciszek. Ale jest moim papieżem. Gdybym uznał, że radykalnie nie zgadzam się z wieloma sprawami, które mówi (które może nawet są sprzeczne z oficjalną doktryną, ale wypowiedział je w wywiadach), to mógłbym odejść z Kościoła i założyć własny. I teraz pytanie – czyja by to była wina, moja czy papieża?

Co do tłumaczeń Pisma św. – Kk tradycyjnie tłumaczy z Wulgaty, która jest bardzo dobrym tłumaczeniem z greckiego i hebrajskiego dokonanym przez św. Hieronima. Jednak w Kk są dziś dostępne także tłumaczenia z języków oryginalnych, a także tłumaczenia interlinearne (a więc oryginał, a pod spodem tłumaczenie słowo w słowo), wydane w serii prymasowskiej przez wyd. Vocatio (sam od lat go używam). Jednym z lepszych polskich tłumaczeń Biblii jest Biblia Poznańska, która nie ustępuje, a z całą pewnością jest lepsza od dostępnych w Polsce tłumaczeń protestanckich. Wg rankingu przygotowanego przez polskich biblistów w 1999 najlepiej oceniono Biblię poznańską, protestanckie tłumaczenie jest dopiero na 10 miejscu. Ranking pomija tłuamczenia późniejsze (np. Biblię pierwszego Kościoła). https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_przek%C5%82ady_Biblii

W czasach, gdy rodził się protestantyzm, w Polsce w odpowiedzi na polskie tłumaczenia protestanckie (które zresztą nie były pierwszymi tłumaczeniami na j. polski, bo takie pojawiały się już w średniowieczu) o. Jakub Wujek – jezuita – opracował własne tłumaczenie, które obowiązywało do XX w. i było znacznie lepszym od tych protestanckich – nawet mimo, że Kościół poprawił miejsca, które nie były z Wulgaty – jako, że wtedy Wulgata była jedyną dopuszczalną bazą do tłumaczeń w Kościele. Dziś już nie jest, a mimo to Biblia Wujka dalej stoi na wysokim poziomie dokładności (wg rankingu – 5 miejsce wśród wszystkich polskich tłumaczeń do 1999 roku – wliczając tłumaczenia protestanckie).

O tłumaczeniach Biblii dokładnie pisałem kiedyś tutaj: https://naszemysli.pl/artykuly/tlumaczenie-i-wyjasnianie-pisma-sw/

Co do tego, czy wybaczać, czy się kłócić to jest osobny temat, wykraczający poza kwestie protestanckie. Jak wspominasz, wybaczenie jest konieczne, jeśli chcemy, by nam wybaczył Bóg. Ja żadnej nienawiści do protestantów nie czuję, chyba nie tylko do nich, ale do nikogo. Sam mam parę książek protestanckich o Biblii na półce. A to, czy mamy się docierać, czy uznać swoje różnice – pewnie z miłością, ale powinniśmy się docierać. Bo jeśli ktoś jest w błędzie, a moim zdaniem na pewno protestanci są w błędzie – to powinienem im jakoś o tym powiedzieć. Ja nie znam żadnych, więc nie mam takich sytuacji, a może znam, a nie wiem. Ale gdybym rozmawiał z protestantem, to pewnie nie od razu,ale gdyby doszło do takiego tematu, to powiedziałbym: słuchaj, ja jestem w Kościele, bo uważam, że to Wspólnota najbliższa Prawdy. Jestem pewien, że protestanci tkwią w błędzie, np. odrzucając Maryję czy sakramenty. I nie wiem, jak miało to być źródłem mojej nienawiści, raczej żalu i współczucia. Nie tylko nad nimi, ale nad wiernymi Jezusa, którzy są tak podzieleni. Czy nie mamy o tych podziałach dyskutować? Przecież już w Dziejach Apostolskich taka sytuacja jest opisana, gdy pojawił się np. problem obrzezania, i aby przedyskutować i ustalić rozwiązanie sporu w tej materii, sami apostołowie zwołali w Jerozolimie pierwszy sobór Kościoła (Sobór Jezorolimski).

I jeszcze jedno. Nie powinniśmy tak lekko odrzucać tradycji jako coś, co jest dodane, często błędnie. Bo tradycja jest jedną z zasadniczych podstaw Kościoła, zasada sola scriptura uznawana jest w Kościele za błędną. Przy czym – myślę,ze spora część tradycji mimo wszystko wprost wynika z Biblii i w całości nie jest z nią sprzeczna. Np. post w piątek – to sprzeczny nie jest, choć z Biblii nie wynika (aczkolwiek samo poszczenie w Biblii jest wskazane za konieczne). Inne rzeczy, jak spowiedź czy Eucharystia, czy wszystkie inne sakramenty Kościoła, wynikają wprost z Biblii.