-
„Jednym z najciekawszych aspektów książki Jurasza jest omówienie w niej błędów dyplomatycznych popełnionych przez polskie władze de facto przez ostatnie 30 lat, ale z naciskiem na okres po 2010 r. Uświadomienie sobie tych błędów jest ćwiczeniem dobrym i koniecznym. Podstawowym było postrzeganie Łukaszenki jako prostaka, paternalizm, niechęć Polaków do Białorusinów oraz nieuzasadnione przekonanie o wyższości cywilizacyjnej Polaków nad swoimi wschodnimi sąsiadami, której należy się wyzbyć natychmiastowo.
Kreacja dyktatora może być groteskowa, ale nie oznacza to, że nie jest on sprawnym, a przez to groźnym politykiem. Analogicznie jest z sentymentem do czasów sowieckich, który wśród władzy białoruskiej realnie istnieje. Dyplomacja to gra subtelna, dlatego nie warto w niej być pryncypialnym ideologicznie.
Zdaniem Jurasza pomimo polskich doświadczeń z czasów PRL nigdy nie należało być jawnie antykomunistycznym i pogardliwym do ZSRR w relacjach polsko-białoruskich, przynajmniej na szczeblu oficjalnym. Zdobycie zaufania interlokutorów powinno być istotniejsze niż prawda historyczna.
Jurasz sięga do początków rządów białoruskiego autokraty. Zwraca uwagę na niewygodny dla nas fakt, a mianowicie na to, że państwo polskie w 1994 r. poparło Aleksandra Łukaszenkę w wyborach na prezydenta, co były dyplomata uważa za błąd wynikający z braku realnego rozeznania rzeczywistości białoruskiej polityki. Jurasz dodaje jednak, że skoro ten błąd popełniono, to należało działać z uwzględnieniem nowej rzeczywistości.
W opinii Jurasza polskie władze powinny były prowadzić działania dwutorowo, wspierać działalność różnych frakcji opozycji przy równoczesnym utrzymaniu kontaktów z administracją białoruskiego prezydenta. O ile bowiem ta pierwsza grupa była bliższa polskiej racji stanu od strony ideowej, to jednak tylko administracja państwowa posiadała realne zdolności do bezpośredniego wpływania na codzienną sytuację w państwie. Brak współpracy z nią zemścił się po 2020 r., kiedy po brutalnej pacyfikacji protestów polskie władze utraciły jedyne narzędzie ingerencji w kształt białoruskiej polityki.”
1 Komentarz
Błędem Polski było to, co dziś tak lansują frakcje antyukraińskie w Polsce – nie mieszajmy się, to nie nasze sprawy. Oczywiście, skoro tak to rozegraliśmy, to inicjatywę na Białorusi przejęła Rosja; a można było zrobić parę prostych ruchów, np. dać dostęp Białorusi do Morza Bałtyckiego, związać ich z nami gospodarczo tak, jak nas związały ze sobą Niemcy. Nie zrobiliśmy tego niestety, a był czas, i to jeszcze na początku rządów PIS (2015).